ACHTERGROND
In deze onzekere tijden waarin de coronacijfers op en neer jojoën, geven de tarieven van de containerscheepvaart tussen oost en west geen krimp. Die blijven zich onverstoorbaar in opwaartse richting bewegen. De Amerikaanse president vindt het nu welletjes geweest. Joe Biden roept zijn maritieme waakhond, de Federal Maritime Commission (FMC), op om de tanden te zetten in de volgens hem ‘oneerlijke en ongegronde kosten’ in de containerlijnvaart. Zijn oproep oogst zowel bijval als kritiek.
Joe Biden spoort zijn maritieme waakhond FMC aan tot actie tegen de containerlijnvaart door middel van een presidentieel decreet, een zogenoemde ‘executive order’, zo heeft het Witte Huis bekendgemaakt. De Amerikaanse president commandeert in het noodbevel dat de FMC moet samenwerken met Justitie om praktijken in de scheepvaart te onderzoeken die de concurrentie in de sector ondermijnen. Een woordvoerder van het Witte Huis heeft gezegd dat Bidens executive order ertoe moet gaan leiden dat Amerikaanse bedrijven minder hoge transportkosten hoeven te betalen. Daardoor kunnen straks ook de consumentenprijzen van producten omlaag gaan, aldus het Witte Huis.
Demurrage & detention
Biden dringt er bij de FMC letterlijk op aan ‘alle mogelijke stappen te nemen om Amerikaanse exporteurs te beschermen tegen de hoge kosten die diepzeerederijen opleggen’. Als voorbeeld van de ‘oneerlijke en ongegronde’ kosten die verladers moeten betalen, noemt het Witte Huis de demurrage & detention-kosten, waarvan het Hamburgse containeruitwisselplatform Container xChange onlangs nog berekende dat die wereldwijd in een jaar tijd verdubbeld zijn.
Het machtsinstrument van een ‘executive order’ stelt Amerikaanse presidenten in staat vaart te zetten achter bepaalde urgente dossiers zonder dat ze eerst de volksvertegenwoordigers in het Congres hoeven te raadplegen. Het is in wezen dus een bij uitstek ondemocratisch middel, maar al sinds George Washington maken de leiders van ‘the land of the free’ er gebruik van. Ronald Reagan was een grootgebruiker, met 381 decreten, terwijl Donald Trump het met 220 stuks relatief bescheiden hield. De meest naarstige decretenondertekenaar uit de geschiedenis was zonder meer Franklin D. Roosevelt, die 3721 executive orders uitvaardigde om alle ellende van de Great Depression en de Tweede Wereldoorlog het hoofd te bieden.
Biden is met 50 decreten in minder dan een halfjaar tot nu toe een gulzige gebruiker van decreten, al was zijn voorganger Trump dat in het begin van diens presidentschap ook. Die ondertekende de ene na de andere order om bijvoorbeeld zo snel mogelijk Obamacare naar de prullenbak te kunnen verwijzen, om op decretengebied later wat gas terug te nemen.
Herfindahl-Hirschman Index
Het noodbevel waarin president Biden de containerlijnvaart op de korrel neemt, leidde meteen tot een korzelige reactie van de World Shipping Council (WSC), de internationale rederijenorganisatie. De WSC stelt dat het enorm moeilijk werken is in de VS de laatste tijd, met havens die uit hun voegen barsten en een gebrek aan truck- en railcapaciteit. ‘Alle spelers in de bevoorradingsketen werken eraan om het systeem te deblokkeren, maar zolang de enorme importvraag van Amerikaanse bedrijven en consumenten blijft voortduren, blijven de uitdagingen bestaan.’ Dat de tarieven hoog zijn, is puur een kwestie van vraag en aanbod, aldus de WSC, en met de concurrentie in de lijnvaart is volgens de organisatie niets mis. Met meer dan vijftig rederijen die meer dan duizend schepen bestieren, hebben de verladers volgens de WSC juist keus te over. De organisatie wijst fijntjes op de Herfindahl-Hirschman Index, een door het Amerikaanse ministerie van Justitie erkende index die op een schaal van 0 tot 10.000 meet hoe groot de concurrentie in een bedrijfstak is. Met een score van minder dan 1.000 punten wordt de lijnvaart daarop als heel concurrerend beoordeeld.
Ook in Amerika zelf is Bidens decreet volgens het Amerikaanse transportmedium American Shipper zeker niet louter positief ontvangen. Op Wall Street wordt er volgens het medium vanuit gegaan dat de hoge prijzen van het containervervoer puur een gevolg zijn van de bijzondere marktomstandigheden die zijn ontstaan tijdens de coronacrisis, en niet van samenzweringen tussen rederijen die gluiperig hoge tarieven met elkaar afstemmen.
Wall Street zit wat dat betreft op één lijn met Brussel. Verladers hebben ook in Europa geprobeerd om de politiek te bewegen tot maatregelen tegen containerrederijen vanwege woekertarieven, contractschendingen en gebrekkige service, maar de Europese Commissie zag dit voorjaar na ampele overwegingen geen rechtvaardiging om de rederijen een tik op de vingers te geven.
Zo’n tik zou in de Verenigde Staten wel kunnen komen, want anders dan de Brusselse politiek ruikt waakhond FMC wel degelijk onraad. Het FMC heeft al enige tijd een onderzoek lopen naar de containerlijnvaart. De nieuwe FMC-voorzitter die eerder dit jaar door Biden werd benoemd, Daniel B. Maffei, liet meteen na zijn aanstelling al weten ‘signalen’ te hebben gekregen dat containerrederijen de marktomstandigheden ‘misbruiken’, een kwestie die wat hem betreft ‘tot op de bodem’ uitgezocht diende te worden.
Het nieuwe decreet van Biden doet Maffei niet direct in de houding springen. De FMC-voorzitter heeft laten weten dat hij het waardeert dat de president nog eens aanstipt hoe belangrijk het is dat de gang van zaken in de containerlijnvaart onder de loep wordt genomen, maar hij liet ook doorschemeren dat de president hier eigenlijk niet over gaat en dat de FMC al druk bezig is met het onderwerp.
Contracttarieven
Amerikaanse verladers ergeren zich niet alleen aan de enorme tariefstijgingen van de afgelopen maanden, maar ook aan het feit dat hier en daar Amerikaanse handelswaar op de kade is blijven staan omdat rederijen hun containers liever snel léég terugvoeren naar China om ze daar weer tegen hogere prijzen te kunnen vullen. Of containerrederijen met dit soort acties hun boekje te buiten zijn gegaan, wordt ‘tot op de bodem uitgezocht’, zo herhaalt Maffei in zijn reactie op het Biden-decreet de woorden die hij bij zijn aantreden als FMC-voorzitter ook al uitsprak.
Het vervoer van containers van Shanghai naar Los Angeles tegen spotprijzen levert een containerrederij veel meer op dan Amerikaanse exportcontainers richting Shanghai: gemiddeld 9631 dollar per veertigvoets container oost-west versus 1326 dollar per container west-oost, afgaande op de World Container Index van concultancybureau Drewry. Het oost-west-spottarief steeg vorige week nog maar weer eens, met 5%. Dergelijke forse prijsstijgingen zijn al maandenlang gaande: een container Shanghai-LA kost momenteel 229% meer dan een jaar geleden.
Duizelingwekkend
Europese verladers hebben het in vergelijking met hun Amerikaanse evenknieën nog zwaarder. Ook op de vaarroute Shanghai-Rotterdam beleefde het gemiddelde spot-containertarief volgens Drewry vorige week een stijging van 5%, waarmee het tarief uitkwam op 12.795 dollar per veertigvoeter. Bijna 600% duurder dan een jaar geleden.
Terwijl verladers van de VS tot in Zuid-Korea de afgelopen maanden hebben geklaagd dat rederijen contracten niet respecteren en hen makkelijk in de kou laten staan als ze elders winstgevendere lading kunnen vinden, blijven ook nieuwe contractonderhandelingen het bedrijfsleven hoofdpijn bezorgen. Dat signaleert het Noorse dataplatform Xeneta, dat het actuele niveau van de contracttarieven op de voet volgt op basis van gegevens van grote verladers als Unilever, Nestle, Continental en John Deere.
De toename van de contracttarieven was in juni minder ‘duizelingwekkend’ dan in voorgaande maanden, aldus Xeneta, maar groeien deden ze gemiddeld genomen nog steeds, met 2,3%. ‘In de context van 2021 lijkt een toename van 2,3% erg bescheiden, maar in elk ander jaar zou dit als een bijzonder sterke prestatie van de rederijen zijn gezien’, aldus Patrik Berglund, ceo van Xeneta.
De Xeneta-index zag in juni opvallend genoeg wel een behoorlijke afname van de contracttarieven voor importlading in Europa, 4,2% vergeleken met mei, maar ook hier waren de tarieven nog steeds veel hoger als je ze vergelijkt met een jaar geleden: een verschil van 48,1%. Een ‘adembenemende’ toename, aldus Berglund. Ondanks de matiging in juni kan je volgens de platformmanager nog steeds spreken van ‘astronomische’ winsten voor de reders en is ‘het zonder twijfel een moeilijke tijd om een verlader te zijn’. Opgelucht ademhalen is er volgens Berglund nog lang niet bij.
Congestie
Amerikaanse havens beleven volgens Berglund ‘nieuwe niveau’s van congestie’, met ‘enorme vertragingen van verschepingen en voorraadtekorten voor de retailers’. In navolging van enkele Europese retailers besloot afgelopen maand ook The Home Depot, een grote Amerikaanse bouwmarktenketen, om zelf maar een containerschip in te huren om daarmee de dure, volgeboekte diensten van de reguliere reders te omzeilen. Het is volgens de Xeneta-ceo niet voor niks dat president Biden onlangs een Supply Chain Disruptions Task Force in het leven riep.
Biden richt zijn pijlen met zijn executive order overigens niet alleen op de scheepvaart. De president van Biden maant ook de Surface Transportation Board tot actie: die moet onderzoeken of verladers op het Amerikaanse spoorwegnetwerk te hoge kosten in rekening krijgen gebracht. Bidens oproep tot concurrentie in het spoorvervoer kan volgens de American Shipper betekenen dat de autoriteiten met een extra strenge blik gaan kijken naar de eind mei aangekondigde overname van spoorwegmaatschappij Kansas City Southern door Canadian National Railway. Door die krachtenbundeling zou de eerste vrachtspoorwegmaatschappij ontstaan die én de Verenigde Staten én Canada én Mexico bestrijkt.
Bron: NT
